Bitloos Paardrijden
Druk in de mond versus druk op de neus
Gevoeligheid
Mensen die bitloos niet zo zien zitten, gebruiken vaak als argument dat de neus van het paard erg gevoelig is of zelfs gevoeliger dan de mond. Het is inderdaad waar dat de neus ook gevoelig is; ieder lichaamsdeel van het paard is gevoelig (een paard voelt een vlieg op z'n vacht) en daar moeten wij ons ook goed bewust van zijn. Waar het 't meest gevoelig is en waar druk als meer pijnlijk wordt ervaren, wordt duidelijk in dit blog.
Gevoel wordt bepaald door zenuwuiteinden, niet door de zenuwen zelf. Er lopen wel zenuwen over het hoofd en langs de neus, maar de zenuwuiteinden lopen
voornamelijk richting de lippen, de neusgaten en de binnenkant van de neus en de mond.
Dit is ook logisch, aangezien de snuit een voelorgaan van het paard is, dus gevoeligheid in en rond de mond is voor een paard een must.
De zenuwuiteinden in de mond liggen onder het zeer dunne mondslijmvlies, terwijl de zenuwbanen goed beschermd onderin de huid liggen.
Slijmvlies is bovendien beter geïnnerveerd en doorbloed als huid en daarmee dus
ook veel gevoeliger dan de huid.
Dit betekent dus dat een prikkel of druk op plekken waar zenuwuiteinden lopen, veel meer impact heeft dan eenzelfde prikkel of druk op plekken waar alleen
zenuwbanen lopen.
De zenuwen die rond de neusbrug lopen, liggen dus veel beter beschermd; zie de tekening links onder.
De neus is omgeven door huid en vacht. Zenuwen die daar lopen, liggen onderin de huid en zijn omgeven door bindweefsel. Boven de zenuw heb je nog een laag bindweefsel,
daarboven een laag onderhuid, daarboven een laag lederhuid, daarboven een laag opperhuid en daarboven nog eens een haarkleed en huidvet.
Dit maakt dat de mond van het paard vele malen gevoeliger is dan de neus of het hoofd.
Doorsnede van de paardenhuid(de afbeelding is afkomstig van www.dierenklinieklemmer.nl)
|
De zenuwbanen en -uiteinden ingetekend (de originele tekening vind je hier); de neusriem oefent geen druk uit op de zenuwuiteinden; het bit daarentegen wel. |
Vergelijk het gevoel maar eens bij jezelf en druk eens met je vinger op je tandvlees, en vervolgens op diverse botdelen
van je hoofd (je neusbrug, jukbeen, kaakbeen en achter de oren). Dit verschil in gevoel kun je vergelijken met
de druk van het bit op de lagen en de druk van een bitloos hoofdstel op het hoofd.
Ga ook eens met je nagel langs je tandvlees
en daarna met je nagel over je wang. Beide plekken zijn gevoelig, maar ook hier zit een enorm verschil in het gevoel.
Het onderste deel van het neusbeen van het paard is wel kwetsbaar, te vergelijken met de dunne lagen in de mond.
Het is dan ook belangrijk dat de neusriem van het bitloze hoofdstel op de juiste plek ligt
en niet op het dunnere, 'zwevende' neusbot. Lees hierover meer in mijn blog Juiste ligging neusriem.
Puntdruk versus drukverdeling
De lagen waarop het bit ligt (drukt/knelt) zijn splinterdun (wanneer je er een appel overheen zou halen, dan werkt dat als een mes!).
Langs deze lagen liggen zenuwuiteinden, wat betekent dat dit gebied zeer gevoelig is.
En juist hier - op deze supersmalle en supergevoelige delen van de mond - ligt het bit, wat zorgt voor enorme puntdruk en pijninwerking.
De neusbrug waarop de neusriem van een bitloos hoofdstel ligt, is breed, dik, hard en stevig en is bovendien bedekt met huidlagen en vacht.
Een neusriem bedekt de
gehele neusbrug, wat betekent dat de druk verdeeld wordt over een groter oppervlak.
Prettiger voor het paard dus.
Meer over druk in de mond en op de neus en berekeningen hieromtrent vind je op de pagina
Krachten en teugeldruk.
Video over de gevoeligheid van de mond en de neus van het paard:
Schade door het bit
Wanneer een paard staat/loopt te knabbelen op het bit, dan schuurt het ijzer tegen de tanden en tandvlees; gevolgen: slijtage,
kneuzingen (van miniem tot ernstig) en
onderhuidse woekeringen. Heb je een rubberen of leren bit, dan zal dit minder zijn, maar ook dan zal het paard
het bit blijven voelen en, zeker wanneer er gewisseld wordt, als pijnlijk ervaren. Bekijk het bit van je paard maar eens; er zullen vast en zeker
krasjes op zitten en misschien zelfs minimale deukjes.
De schade die het bit bij het paard teweeg brengt, zien we vaak niet, omdat we niet na iedere rit in de mond
van het paard kijken. Bovendien zijn mondzweren,
botwoekeringen en
slijtage van de tanden niet van dag op dag te zien, aangezien dit langzaam gebeurt.
Verder is een bit van ijzer en kan zich niet naar de paardenmond vormen. Sommige bitfabrikanten (zoals Myler en Sprenger) proberen hier
wel iets aan te doen door diverse soorten en vormen bitten te maken; boogjes, ringetjes, dubbel gebroken, enkel gebroken,
dik, dun etcetera. Men is er dus wel mee bezig dat een bit niet ideaal is en dat niet ieder bit in iedere
paardenmond past. Echter, het bit is hoe dan ook een stuk metaal in de
mond van het paard dat vervelend, pijnlijk, beangstigend en bovenal niet nodig is.
Bit versus neusriem
Met de neusriem van een bitloos hoofdstel kun je natuurlijk - net als bij een bit - wel druk zetten en flink inwerken. De hoeveelheid druk en
of de druk wel of niet pijnlijk inwerkt is afhankelijk van
het betreffende hoofdstel (ontwerp, werking en materiaal), de breedte en
het materiaal van de neusriem, de ligging van de neusriem en natuurlijk hoe je er mee rijdt
en wat voor type ruiter je bent.
Vaak zie je dat mensen die overstappen op bitloos, dit doen omdat ze vriendelijker willen, qua
optoming, rijden en omgang met hun paard.
Dan kies je dus ook voor iets vriendelijk(er)s en niet voor een scherpe neusriem en pijnprikkels.
Belangrijk is dat je altijd naar je paard blijft kijken en luisteren, en dat je alle signalen die het paard
geeft, serieus neemt. Zorg dat je bewust bent en weet dat de oorsprong van bepaalde reacties en gedragingen van je paard bij jou als
ruiter kunnen liggen.
Alle soorten manieren van rijden en middelen, bit
of bitloos, kunnen foutief gebruikt worden en schadelijk zijn voor het paard.
Wil je vriendelijk rijden met je paard, kies dan voor een bitloos hoofdstel met een brede, zachte neusriem.
De PMC hoofdstellen zijn het meest
zacht en comfortabel voor het paard. Je vindt deze hoofdstellen in de webshop.
Rijden zonder pijninwerking en in wederzijds vertrouwen
Is dit artikel een eyeopener voor je en wil jij het voortaan anders doen? Zou jij ook dusdanig willen rijden dat je de teugels, en in ieder geval de pijninwerking van het bit of de scherpe neusriem, niet meer nodig hebt? Wil je jezelf ontwikkelen als ruiter en als partner van je paard, en heerlijk ontspannen bitloos in vertrouwen genieten met je paard? Ga dan naar de online cursussen van Bitloos Paardrijden of bezoek de webshop voor een zachte bitloze optoming uit de PMC bitloos lijn.
Gerelateerde blogs
- Druk bij paardrijden
- Zo hard of zo zacht als de ruiterhand
- Paarden die geen druk op de neus verdragen?
- De neus van het paard breken?
- De impact van het bit op de paardenmond
- Pijn
- Alle artikelen en blogs onder Artikelen & blogs
- En de PMC bitloos lijn
Druk in de mond versus druk op de neus is een blog van Bitloos Paardrijden.
Auteur: Petra Mensink, d.d. 6 augustus 2009.
Copyright ©2009 Bitloos Paardrijden, all rights reserved.
|
|